Józef Piłsudski (1867-1935) – polski polityk,
wojskowy i przywódca państwa. Urodził się 5 grudnia 1867 roku w Zułowie
na dzisiejszej Litwie w zbiedniałej rodzinie szlacheckiej. Studiował
medycynę w Charkowie; jako dwudziestolatek został zesłany na Syberię,
skąd powrócił po pięciu latach. Działacz Polskiej Partii
Socjalistycznej, współzałożyciel jej odłamu – PPS-Frakcji Rewolucyjnej.
Redagował nielegalne pismo „Robotnik”. Organizator Związków Strzeleckich
i Legionów Polskich w zaborze austriackim. Dowódca Pierwszej Brygady
Legionów. W początkowych dniach I wojny światowej podjął nieudaną próbę
wzniecenia powstania narodowego na obszarze zaboru rosyjskiego. Od 1914
do 1917 roku główny Komendant Polskiej Organizacji Wojskowej. Następnie
aresztowany i osadzony w niemieckiej twierdzy w Magdeburgu, co wzmocniło
jego renomę jako bojownika o polską niepodległość. Uwolniony w początku
listopada 1918 roku przybył do Warszawy i 22 dnia miesiąca przyjął
stanowisko Naczelnika Państwa. Zwierzchnik sił zbrojnych podczas wojny
polsko-bolszewickiej. Przed rozpoczęciem ofensywy na Kijów mianowany
Marszałkiem Polski. 16 sierpnia 1920 roku wyprowadził decydujący manewr
oskrzydlający znad Wieprza, który przesądził o zwycięstwie w bitwie
warszawskiej.
Po uchwaleniu konstytucji marcowej, znacząco ograniczającej rolę
głowy państwa, zrezygnował z ubiegania się o urząd prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej. Zrzekł się wszelkich funkcji państwowych i
osiadł w dworku w Sulejówku. W 1926 roku przeprowadził wojskowy zamach
stanu, przejmując realną władzę w państwie. W kolejnych latach piastował
urzędy Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych i ministra spraw
wojskowych, a przejściowo także premiera. Podjął się demontażu
instytucji demokratycznych, zbudował skupione wokół siebie środowisko
tak zwanej Sanacji i uzależnił od siebie zarówno parlament, jak i
prezydenta, na którego wyznaczył profesora chemii,
Ignacego Mościckiego.
Pełnię władzy przejął w 1930 roku na skutek zmanipulowanych i częściowo
sfałszowanych wyborów parlamentarnych nazywanych „wyborami brzeskimi”.
Zmarł 12 maja 1935 roku w niespełna trzy tygodnie po uchwaleniu nowej
konstytucji, mającej ugruntować jego pozycję polityczną.